In gesprek met Janneke Hermes
Ervaring combineren met een frisse blik
Als 29-jarige werd Janneke Hermes gevraagd voor het bestuur van Pensioenfonds Gasunie, het ondernemingspensioenfonds voor Gasunie en GasTerra. Inmiddels is ze krap 40 jaar en voorzitter. Hoe kijkt ze als jonge, ervaren vrouw aan tegen besturen en geschiktheid in de pensioensector? Mark de Wijs ging met haar in gesprek.
Wat is je achtergrond?
“Ik heb econometrie gestudeerd in Groningen en ben in 2002 bij Gasunie gestart op de afdeling treasury. Daar ben ik als medewerker frontoffice voor het eerst in aanraking gekomen met pensioenen. Vervolgens heb ik na de splitsing van Gasunie en GasTerra in 2005 nog als manager treasury backoffice gewerkt en ben ik secretaris geweest van de beleggingscommissie van Pensioenfonds Gasunie. Ik heb dus al vroeg veel ervaring met het pensioenfonds opgedaan.”
Hoe kwam je in het bestuur van Pensioenfonds Gasunie terecht?
“In juni 2007 ben ik andere dingen binnen Gasunie gaan doen, waardoor ik niet meer met pensioenen te maken had. Gelukkig werd ik nog geen jaar later door de OR van Gasunie en GasTerra gevraagd of ik namens de werknemers zitting wilde nemen in het bestuur. Ik was toen 29 jaar. Vrij jong, maar ik had al ervaring en bovendien flinke affiniteit met het pensioenfonds opgebouwd. De vraag was voor mij dus een no-brainer, natuurlijk wilde ik dat doen.”
Hoe waren je eerste ervaringen in het bestuur?
“Ik vond het best spannend om deel uit te gaan maken van de besluitvorming. In het begin was het aftasten geblazen. Er zat een bak ervaring aan tafel en ik was slechts 29 jaar. Gelukkig wist ik veel van het vermogensbeheer van het fonds. In die kennis had ik dus een grote voorsprong. Ik moest dan ook vooral leren wat besturen is, hoe pensioenregelingen in elkaar zitten en wat daarbij komt kijken. Tien jaar geleden ging dat met learning on the job. Goed opletten dus wat anderen doen of juist niet.”
Hoe kijk je aan tegen geschiktheid?
“Als bestuurder ben je verantwoordelijk voor de financiële toekomst van je deelnemers. Een mooie missie waar je natuurlijk te allen tijde je uiterste best voor wilt doen. Dat doe je door betrokken, nieuwsgierig en leergierig te zijn. Je moet bereid zijn continu te leren en te verbeteren en je continu aan te passen aan veranderende omstandigheden. Er verandert niet alleen veel in de pensioenwereld in het algemeen, maar ook binnen het eigen pensioenfonds en de wereld daar omheen. Er wordt een grote omslag gemaakt van een fossiele achtergrond naar het faciliteren van duurzame energievoorziening. De strategie van Gasunie speelt daarop in en hetzelfde geldt voor GasTerra. Dat heeft ook gevolgen voor de organisatie en daarmee de omvang en samenstelling van de deelnemers van het fonds. Aan ons dus de taak daar ook op in te spelen. Als collectief bestuur moet je bereid zijn om continu te leren, van elkaar maar ook van de omgeving.”
“Daar hebben wij meerdere manieren voor. Onze bestuurders volgen allemaal de geschiktheidsopleiding A en B. We gaan daarnaast regelmatig naar congressen en bijeenkomsten. En we organiseren voorafgaand aan elke pensioenfondsvergadering een educatiemoment. Bijvoorbeeld over renterisico’s of swaps. Ook zijn er gedurende het jaar bestuursbijeenkomsten over risicomanagement of onze toekomstvisie. Blijkt ons bestuur een blinde vlek te hebben in een bepaald onderwerp dan weet ons bestuursbureau altijd binnen korte tijd de juiste mensen uit te nodigen voor een uitleg of bijeenkomst. Zo hebben we vorig jaar tijdens onze zelfevaluatie de Risk Type Compass via SPO gedaan, waarmee de risicohouding van personen en teams in kaart wordt gebracht en de invloed ervan op de besluitvorming. Kortom, we proberen regelmatig op verfrissende manieren naar ons eigen functioneren te kijken. Haal je daar elke keer één ding uit, dan is het al waardevol.”
Ik vond het als jonge vrouw best spannend om deel uit te maken van de besluitvorming
Wat zijn de uitdagingen bij het vormen van een geschikt bestuur?
“Het is ongelooflijk belangrijk om als bestuur als team te kunnen opereren. Daar is een basis van vertrouwen voor nodig, maar ook een onderlinge nieuwsgierigheid. Ons bestuur heeft de afgelopen twee jaar flink wat wisselingen gezien. Toch is onze insteek altijd geweest dat we van elkaar wilden weten wat de ander drijft om pensioenfondsbestuurder te zijn, wat zijn of haar mening is en waarom. Het zorgt voor een sfeer waarin alles uitgesproken kan worden en ieders argumenten ertoe doen. Het voorkomt een fout als groepsdenken.”
“Benaderbaar zijn voor je deelnemers. Wij hebben bijvoorbeeld ongeveer eens per vier maanden een overleg met vertegenwoordigers van de vereniging van gepensioneerden om te horen wat er over en weer speelt. Natuurlijk sturen we ook regelmatig nieuwsbrieven, maar we merken dat het persoonlijke contact belangrijk blijft. We werken daarnaast ook met beeldmateriaal dat in een oogopslag duidelijk maakt wat het pensioenfonds doet. Zo hebben we na de publicatie van ons jaarverslag banners geplaatst in de gebouwen van Gasunie en GasTerra en zowel digitaal als fysiek brochures verspreid. Daar kregen we veel positieve reacties op. Mensen vinden het lastig om zelf informatie op te zoeken, maar blijken absoluut geïnteresseerd in wat het pensioenfonds doet. Het pensioenfondsjaarverslag is geen boekje om lekker door te lezen. Een banner en brochure kunnen de materie begrijpelijker en daardoor leuker maken.”
Leuk idee. Heb je nog een hartekreet?De kwaliteit van je leervermogen bepaalt of je als bestuurder succesvol kunt zijn
“Vergeet niet waar je het als pensioenfondsbestuurder voor doet. Alle regelgeving en voorschriften hebben een doel, maar verlies jezelf niet in de details. Blijf sturen op de hoofdlijnen en houd het uiteindelijke doel, tevreden deelnemers en hun financiële toekomst, in de gaten.”